หลังจากที่รัฐเริ่มเก็บภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2563 เราคงเห็นที่ดินเปล่าจำนวนไม่น้อยที่เริ่มปลูกกล้วย ปลูกมะนาว เพื่อเปลี่ยนการใช้สอยบนที่ดินเป็นเกษตรกรรม เพราะหากปล่อยที่ดินรกร้าง จะมีเพดานอัตราภาษีสูง
ล่าสุด ทีมงานนายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่ากรุงเทพฯ เตรียมเดินหน้าเก็บภาษีที่ดินปลูกกล้วย-มะนาวใจกลางกรุง ตีกรอบที่ดินผังเมือง 3 สี “แดง-ม่วง-เม็ดมะปราง” โซนพาณิชยกรรม โรงงาน คลังสินค้า ทำหนังสือหารือคลังออกข้อบัญญัติ กทม.เก็บภาษีเกษตรกรรมเต็มเพดาน 0.15% หรือล้านละ 1,500 บาท ดัดหลังนายทุนนำที่ดินเงินล้านมาปลูกกล้วยหวังจ่ายภาษีต่ำสุด 0.01%
ช่องว่างภาษี 5-15 เท่า
โดยที่ผ่านมา มีการใช้ “อัตราผ่อนผัน” หรือ อัตราแนะนำในช่วงเริ่มจัดเก็บภาษีที่ดิน เพื่อบรรเทาภาระภาษีและลดแรงต้านในการบังคับใช้กฎหมาย โดยออกเป็นกฎหมายระดับพระราชกฤษฎีกา ดังนั้น จึงมีช่องว่างระหว่างเพดานภาษีกับอัตราภาษีผ่อนผัน เช่น
ประเภทเกษตรกรรม มีอัตราแนะนำ 0.01-0.1% หรือจัดเก็บล้านละ 100-1,000 บาท ในขณะที่เพดานภาษีอยู่ที่ล้านละ 1,500 บาท
ประเภทที่ดินรกร้าง ว่างเปล่า ซึ่งมีความซับซ้อนเป็นอย่างมากในการทำอัตราแนะนำ กล่าวคือ เพดานภาษีจริง ๆ คือ 3% หรือ ล้านละ 30,000 บาท แต่ในการจัดเก็บให้เริ่มต้นใช้อัตราเดียวกันกับประเภทพาณิชยกรรม อยู่ที่ 1.2% หรือล้านละ 12,000 บาท จากนั้น มีอัตราแนะนำโดยให้เริ่มต้นจัดเก็บจริงอยู่ที่ 0.3% หรือล้านละ 3,000 บาท
กทม. เตรียมขึ้นภาษีที่ดินเกษตรกรรมในผังเมืองพาณิชยกรรม ชนเพดานภาษี
กทม. ได้หารือกระทรวงการคลัง ซึ่งยืนยันว่า กทม. เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ที่สามารถออกข้อบัญญัติเรียกเก็บภาษีที่ดินในอัตราชนเพดานภาษีตามที่กำหนดไว้ในกฎหมายได้ ซึ่งคาดว่าจะทำให้ กทม. มีรายได้จัดเก็บภาษีที่ดินฯ เพิ่มมากขึ้นได้
โดยขณะนี้ สำนักการคลัง กทม. ได้ยกร่างข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร เพื่อเพิ่มอัตราภาษีที่ดินประเภทเกษตรกรรมให้มีการจัดเก็บสูงสุดตามเพดานภาษี อยู่ที่ 0.15% หรือล้านละ 1,500 บาท ในกรณีมีการนำที่ดินเปล่าในโซนผังเมือง ที่ไม่ใช่ผังเมืองสีเขียวแต่นำมาใช้ประโยชน์ประกอบการเกษตร
การเพิ่มภาษีที่ดินเกษตรกรรมดังกล่าว โฟกัสไปที่การใช้ประโยชน์ที่ดินตามกฎหมายผังเมือง 3 ประเภทคือ ที่ดินประเภทพาณิชยกรรมหรือผังเมืองสีแดง, ที่ดินประเภทอุตสาหกรรมหรือผังเมืองสีม่วง และที่ดินประเภทคลังสินค้าหรือผังเมืองสีเม็ดมะปราง
ดูจากร่างผังเมืองของ กทม. ได้จำแนกพื้นที่ดิน 10 ประเภท คือ
- สีเหลือง ประเภทที่อยู่อาศัยหนาแน่นน้อย
- สีส้ม ที่อยู่อาศัยหนาแน่นปานกลาง
- สีน้ำตาล ที่อยู่อาศัยหนาแน่นมาก
- สีแดง พาณิชยกรรม
- สีม่วง อุตสาหกรรม
- สีเม็ดมะปราง ประเภทคลังสินค้า
- สีขาวทแยงเขียว อนุรักษ์ชนบทและเกษตรกรรม
- สีเขียว ชนบทและเกษตรกรรม
- สีน้ำตาลอ่อน ที่ดินอนุรักษ์เพื่อส่งเสริมเอกลักษณ์ศิลปวัฒนธรรมไทย
- สีน้ำเงิน ประเภทสถานที่ราชการ สาธารณูปโภคและสาธารณูปการ
โดยเมื่อสำรวจโซนสีผังเมือง พบว่ามี 5 เขตที่ผังเมืองสีแดงกินพื้นที่ 90-100% ได้แก่ เขตบางรัก, เขตปทุมวัน, เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย, เขตราชเทวี และเขตสัมพันธวงศ์
สำหรับผังเมืองสีม่วงพบใน 8 เขตหลัก ได้แก่ เขตหนองจอก, เขตลาดกระบัง, เขตมีนบุรี, เขตบางบอน, เขตบางซื่อ, เขตประเวศ, เขตบางขุนเทียน และเขตคันนายาว สุดท้าย ผังเมืองสีเม็ดมะปรางพบใน 2 เขตที่เขตคลองเตยกับเขตลาดกระบัง